Etapem przygotowawczym, który powinien pozwolić uczniom podjąć pracę w warunkach chronionych jest nauka w Szkole Przysposabiającej do Pracy.
Przyjmowani są do niej, na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) kandydaci, którzy:
– kończą 8-klasową Szkołą Podstawową lub Gimnazjum Specjalne, a pragną kontynuować naukę (nie tylko uczniowie z Mocarzewa),
– posiadają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, ze względu na stopień niepełnosprawności umiarkowany, znaczny, bądź sprzężony,
– posiadają świadectwo ukończenia szkoły podstawowej lub gimnazjum.
Każdy młody człowiek kończący okres edukacji powoli wchodzi w dorosłość, w różnym czasie osiągając dojrzałość w kolejnych obszarach funkcjonowania.
Niepełnosprawność, szczególnie ta umysłowa, powoduje, że kolejne etapy rozwoju przechodzi on czasami później niż jego sprawni rówieśnicy. Wymaga też większej pomocy i specjalnych technik, aby właściwie rozumieć rzeczywistość, w której żyje oraz uczyć się z doświadczeń własnych i innych osób.
Młodzieży z niepełnosprawnością umysłową pełnienie roli pracownika sprawia wiele trudności. Uzyskanie i utrzymanie zatrudnienia przez młodzież jest praktycznie niemożliwe bez specjalistycznego wsparcia. Współczesna wiedza i doświadczenie praktyki rehabilitacyjnej wyraźnie wskazuje na konieczność wczesnego rozpoczynania przygotowania młodych z niepełnosprawnością intelektualną do efektywnego funkcjonowania w sytuacji pracy.
Przygotowanie tych osób do możliwie najpełniejszej integracji społecznej wiąże się ściśle z przysposobieniem do wykonywania zawodu. W tym kontekście warto podkreślić, że praca zawodowa w/w osób oprócz ekonomicznego, ma także duże znaczenie rehabilitacyjne, ponieważ stanowi źródło satysfakcji i motywacji do dalszego rozwoju.
Praca może być też realizowana poprzez pomoc ucznia rodzicom w domu. Oznacza to, że pracę rozumiemy, jako aktywność nie zawsze związaną z wynagrodzeniem, ale dającą osobie satysfakcję, umożliwiającą jej rozwój, dającą możliwość poszerzania wiedzy, bogacenie doświadczenia. Pedagogom pracującym z uczniami o specyficznych potrzebach edukacyjnych nieustannie przyświeca myśl, że każda osoba „sprawna inaczej” może się czegoś nauczyć, wymaga to tylko czasu i cierpliwości.
Uczniowie w ciągu trzech lat nauki mają możliwość zapoznania się z szeregiem treści nauczania, a w szczególności opanowania umiejętności praktycznych z gospodarstwa domowego. Celem programu jest jednak wielokierunkowość nabywanych umiejętności, dlatego oprócz zajęć w pracowni gospodarstwa domowego proponujemy zajęcia w pracowni multimedialnej i artystycznej.
Szkoła Przysposabiająca do Pracy nie jest szkołą zawodową.
Przygotowuje ona uczniów do wykonywania czynności pracy oraz wyposaża ich w niezbędne umiejętności wchodzące w zakres prostego zawodu. W procesie edukacji duży nacisk kładzie się na kształcenie umiejętności praktycznych niezbędnych w codziennym funkcjonowaniu.
Podstawa programowa dostosowana została do potrzeb, możliwości i zdolności uczniów. Korelują z nią organizacyjnie zajęcia rewalidacyjne, kreatywności i sportowo – rekreacyjne.
Treści programowe przewidziane są do realizacji w ciągu trzech lat, z możliwością wydłużenia etapów edukacyjnych. Dla każdego ucznia w oparciu o treści nauczania przewidziane w programie, diagnozę funkcjonalną, zespół nauczycieli opracowuje Indywidualny Program Edukacyjno – Terapeutyczny. Nie wszyscy uczniowie będą mogli posiąść maksimum wiadomości i umiejętności zaplanowanych w programie, w związku z powyższym czas przeznaczony na realizację poszczególnych treści jest indywidualnie dostosowany do poziomu i możliwości ucznia.
Program zawiera twórcze i odtwórcze działania nauczyciela, zmierzające do realizacji wizji efektywnego procesu nauczania – uczenia się służącego rozwijaniu zainteresowań i możliwości zarówno nauczyciela jak i ucznia. Jest on drogowskazem dla działań nauczyciela, działań uczniów oraz ich działań wspólnych.
W procesie kształcenia uczniów wyodrębnia się:
1. zajęcia edukacyjne:
– funkcjonowanie osobiste i społeczne,
– przysposobienie do pracy;
2. zajęcia rewalidacyjne,
3. wychowanie fizyczne,
4. zajęcia kształtujące kreatywność – muzyka, plastyka, zajęcia rozwijające zainteresowania, zajęcia kształtujące umiejętność spędzania wolnego czasu,
5. zajęcia kształtujące komunikowanie się.
Cele edukacyjne
Utrwalanie i poszerzanie zakresu posiadanej wiedzy, kształcenie kompetencji społecznych, zdolności adaptacyjnych i nabywanie nowych umiejętności umożliwiających samodzielne, niezależne funkcjonowanie tych uczniów przez:
– wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia;
– rozbudzanie motywacji i rozwijanie zdolności dostrzegania związków funkcjonalnych, czasowych i przestrzennych oraz ich praktycznego wykorzystania;
– kształtowanie zainteresowań i ujawnianie zdolności, w szczególności zdolności muzycznych, plastycznych i sportowych;
– rozwijanie w uczniach postawy ciekawości, otwartości i poszanowania innych;
– utrwalanie wiadomości i umiejętności zdobytych przez uczniów na wcześniejszych etapach edukacyjnych;
– przyswajanie prostego języka matematyki, dostrzeganie oraz formułowanie różnic pomiędzy zjawiskami, czynnościami i liczbami, rozwijanie wyobraźni przestrzennej;
– poznawanie różnorodności świata przyrody, poznawanie i rozumienie podstawowych procesów życiowych organizmów, kształtowanie zachowań ukierunkowanych na ochronę środowiska;
– rozwijanie wiedzy o kulturze własnego regionu i jej związku z kulturą Polski;
– umożliwianie kontaktu ze środowiskiem lokalnym i zrozumienia przynależności człowieka do tego środowiska;
– osiągnięcie maksymalnej zaradności i niezależności na miarę indywidualnych możliwości uczniów;
– kształtowanie prawidłowej postawy uczniów wobec pracy, w aspekcie motywacji, kompetencji i wykonania;
– przygotowanie do wykonywania, indywidualnie i zespołowo, różnych prac mających na celu zaspokojenie potrzeb własnych i otoczenia;
– kształtowanie umiejętności posługiwania się narzędziami, maszynami i urządzeniami oraz opanowanie prostych umiejętności i czynności pracy;
– kształtowanie umiejętności związanych z poszukiwaniem pracy, w tym korzystania z różnych źródeł informacji;
– przygotowanie do aktywnego uczestnictwa w różnych formach życia społecznego na równi z innymi członkami danej zbiorowości, pełnienia ról społecznych oraz przygotowanie do załatwiania różnych spraw osobistych w urzędach i innych instytucjach;
– kształtowanie poczucia odpowiedzialności za samodzielnie dokonywane wybory i podejmowane decyzje;
– kształtowanie umiejętności samodzielnego organizowania wypoczynku i czasu wolnego;
– rozwijanie kreatywności uczniów oraz ich uzdolnień i zainteresowań;
– doskonalenie sprawności i wydolności fizycznej uczniów oraz działania prozdrowotne.
Zadania szkoły
1.Tworzenie warunków niezbędnych do zapewnienia uczniowi komfortu psychicznego i poczucia bezpieczeństwa emocjonalnego oraz warunków i sytuacji sprzyjających i doskonalących jego zaradność życiową oraz niezależność w czynnościach samoobsługowych.
2.Przygotowanie ucznia do odróżniania fikcji od rzeczywistości przekazywanej za pośrednictwem środków masowego przekazu.
3.Podtrzymywanie i rozwijanie umiejętności komunikowania się, w tym – jeżeli jest to konieczne – wspomagających sposobów porozumiewania się, a także umiejętności czytania i pisania (w miarę możliwości ucznia) oraz umiejętności matematycznych, przydatnych w dorosłym życiu.
4.Umożliwienie prowadzenia obserwacji zjawisk przyrodniczych i prowadzenie ćwiczeń kształtujących umiejętność orientowania się w terenie.
5.Tworzenie warunków do poznawania przyrody, wychowania do życia w harmonii z przyrodą, kształtowania postawy proekologicznej.
6.Ukazywanie znaczenia zasad moralnych dla rozwoju osobistego człowieka,
7.Kształtowania się relacji między ludźmi oraz życia społecznego, gospodarczego i politycznego. Uczenie rozumienia swoich praw i umiejętności ich egzekwowania.
8.Tworzenie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu i bezpieczeństwu.
9.Dokonywanie wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia i na jej podstawie opracowywanie i modyfikowanie indywidualnego programu edukacyjnego.
10.Tworzenie warunków umożliwiających uczniom dokonywanie właściwego wyboru kierunków przyszłej pracy przez przygotowanie bazy umożliwiającej uczniom zapoznanie się z różnymi czynnościami pracy, wytworami pracy oraz dokonanie samooceny własnych umiejętności i możliwości (po praktycznym poznaniu wybranych czynności pracy i niezbędnych do ich wykonywania umiejętności).
11.Organizowanie w szkole pracowni umożliwiających realizację przysposobienia do pracy oraz wykorzystanie opanowanych umiejętności praktycznych w typowych i nowych sytuacjach.
12.Nawiązywanie kontaktu z pracodawcami, w tym pracodawcami będącymi osobami fizycznymi, u których uczniowie mogliby realizować zajęcia praktyczne lub po zakończeniu edukacji uzyskać zatrudnienie.
13.Tworzenie warunków sprzyjających podejmowaniu przez uczniów samodzielnych inicjatyw i odpowiedzialnych decyzji.
14.Kształtowanie pozytywnego wizerunku ucznia w środowisku społecznym, jako potencjalnego pracownika, klienta i użytkownika.
15.Nawiązywanie kontaktu z lokalnymi ośrodkami wsparcia oraz instytucjami promującymi rehabilitację społeczną osób niepełnosprawnych.
16.Umożliwianie uczniom udziału w aktualnych wydarzeniach społecznych i kulturalnych oraz zapewnienie możliwości korzystania z różnych form spędzania wolnego czasu (turystyka, krajoznawstwo, rekreacja, imprezy sportowe i kulturalne). Rozwijanie zainteresowań i kreatywności ucznia.
17.Tworzenie warunków do rozwijania kondycji fizycznej i troski o własne zdrowie, jako warunku niezbędnego do wykonywania pracy.
18.Przybliżanie tradycji i obyczajów lokalnych, narodowych, rozbudzanie poczucia przynależności do społeczności lokalnej, regionu i kraju.
19.Zapoznawanie uczniów z prawami człowieka i zasadą, że niepełnosprawność intelektualna nie może być przyczyną dyskryminacji.
20.Nawiązywanie kontaktu z instytucjami i organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych intelektualnie.
21.Zapewnienie uczniowi udziału w różnych zajęciach rewalidacyjnych, sportowych oraz kształtujących kreatywność uczniów. Zajęcia te mają wpływ na możliwości kształcenia ogólnego oraz kształcenia w zakresie przysposobienia do pracy, a także realizację treści podstawy programowej. Zajęcia te są prowadzone w celu:
– wspomagania rozwoju ucznia;
– rozwijania psychofizycznej sprawności ucznia oraz zdolności do odniesienia sukcesu;
– rozwijania zainteresowań (w szczególności muzycznych, teatralnych, tanecznych, śpiewu i sportowych), sprawności manualnej oraz zdolności plastycznych;
– usprawniania funkcjonowania ucznia oraz jego kondycji fizycznej;
– rozbudzania postawy kreatywnej ucznia w procesie zdobywania umiejętności i gromadzenia wiedzy ogólnej oraz wiedzy z zakresu przysposobienia do pracy, w tym o poszczególnych stanowiskach pracy;
– wspomagania samodzielności społecznej;
– wdrażania do aktywności ruchowej i kształtowania umiejętności samodzielnego organizowania wypoczynku i rekreacji.
Zajęcia rewalidacyjne, sportowe, kształtujące komunikowanie się oraz kształtujące kreatywność ucznia są ustalane na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.